Onderwijs, wat is dat eigenlijk?

Het voorbereiden en de aanvang van een studiedag met een nieuw team brengt toch altijd wel weer de nodige kriebels met zich mee. Op donderdagochtend zit ik al vroeg in de auto en de laatste vragen spoken nog even door mijn hoofd. Afgelopen zomer heb ik een hele bewuste keuze gemaakt om uit een daltonorganisatie te stappen en te ontdekken wat de onderwijswereld nog meer te bieden heeft. Ik voel me goed voorbereid, maar tegelijkertijd maakt dit me iets onzeker.

Om een goed beeld te krijgen van het team starten we met een gesprek over wat (dalton)onderwijs voor de school betekent. Het ene antwoord is nog mooier dan de ander, waarbij eigenaarschap, effectieve instructie en zelfstandigheid de boventoon voeren. Fantastisch.. maar wat is het? Het blijkt nog niet zo makkelijk te zijn om concreet te verwoorden wat de essentie van onderwijs is.
Het valt mij op dat er een leerkracht voorin zit, die zich niet zo mengt in het gesprek. Hij heeft wel iets opgeschreven, maar lijkt onzeker over zijn antwoord.

In de pauze ga ik even bij hem zitten en vraag hem naar waar hij trots op is in zijn groep. “Ik doe het allemaal niet zo goed als de anderen”, is het antwoord dat ik krijg. Hij vertelt me dat hij zich vaak schuldig voelt na een dag lesgeven, omdat hij zich niet aan de vaste afspraken van de instructiegroepen heeft gehouden. “Mijn collega’s hebben zo een strakke organisatie en ik.. Ja ik loop altijd eerst gewoon even een rondje en dan kijk ik gewoon even wie er hulp nodig heeft. Achteraf heb ik dan het gevoel dat ik tekort geschoten ben, want de zwakke leerlingen horen aan de tafel te zitten en extra instructie te krijgen.”

Dit gesprek heeft mij in de afgelopen weken bezig gehouden. Onderwijs, wat is dat nou? Het deed me beseffen waarom ik ook alweer mijn horizon wilde verbreden. Het heeft me laten zien dat we in essentie eigenlijk allemaal hetzelfde willen. We willen dat kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen en daarbij onderwijs geven dat aansluit bij wat een leerling nodig heeft, ongeacht welk onderwijsconcept je nastreeft. Het heeft mij als persoon en als opleider sterker gemaakt.
Het onderwijs is net als een paar Nike schoenen. Je kan ze tegenwoordig op internet costumized op maat laten maken. Iedereen naar wens een eigen kleurtje en een eigen patroontje. Het is en blijft dezelfde schoen, alleen er is op een andere manier invulling aan gegeven.

Als je het mij vraagt mag de school mag zijn handen dichtknijpen met een leerkracht als deze. Hij durfde de vaste routines los te laten en zijn onderwijs aan te passen op zijn leerlingen. Hij durfde zijn klassenmanagement open te gooien en te handelen naar wat op dat moment nodig was. Hij durfde.. naar zijn leerlingen te kijken. Is dat niet de essentie van onderwijs?